BIZIAREN JATORRIARI BURUZKO TEORIAKVersión en línea Erantzun 13 galdera teoria hauei buruz eta hauen inguruan egin ziren esperimentuei buruz Lamarckismoa eta Darwinismoa: https://es.educaplay.com/recursos-educativos/18190354-completa_el_lamarckismo.html Fijismoa eta Eboluzionismoa: https://es.educaplay.com/recursos-educativos/18191352-eboluzionismoa_eta_fijismoa.html por Tomate :l 1 Zeintzuk izan ziren biziaren jatorriari buruzko teoria nabarmenenak? (Hiru erabaki) Aukeratu erantzun bat edo gehiago a Berezko sorrera b Neutralismoa c Darwinismoa d Panspermia e Sintesi abiotikoa f Sinbiogenesia 2 Berezko sorreraren arabera, izaki bizidunak berez sortzen dira materia bizigabetik. Teoria hau bi zientzialarik egindako esperimentuei esker gezurtatu zen. IDATZI BERAIEN IZENAK (izen1, izen2) Erantzun idatzia 3 Zein izan zen Rediren esperimentua? a b 4 Eta Pasteur-ena? a b 5 Azaldu esperimentu hau Erantzun idatzia 6 Zein motatako matrazea erabili zuen Pasteurrek bere esperimenturako? a Erlenmeyer matrazea b Destilazioko matrazea c Zisne-lepoko matrazea d Matraze aforatua 7 Hautatu egokia a Matrazea sopaz bete zuen eta irakitzen jarri zuen eta mikrobioz kutsatuta geratu zen matrazea hautsi zenean b Saldaz bete zuen matrazea, irakitzen jarri zuen, eta mikrobioak matrazearen ukondoan geratu ziren. Salda ez zen kutsatu lepoa hastu zuen arte. c Saldaz bete zuen matrazea, irakitzen jarri zuen eta mikrobioak ez ziren hasiera batean sartu. Geo lepotik pixkanaka-pixkanaka igaro ziren eta hainbat asteren buruan salda kutsatu zuten. 8 Zer dio panspermiak? a Bizia jada existitzen zela gure planetatik kanpo eta mikrobioak gure planetara iritsi zirela b Meteoritoetan iritsi zirela gaur egun ezagutzen ditugun organismoak c Beste planeta batean existitzen zela bizitza eta organismo zelulanitz primitiboek Lurreraino bidaiatu zutela. d Beste planeta batetik zetozen meteoritoetan iritsi zirela lehen zelulak Lurrera. 9 Sintesi abiotikoak dio... a ... bizia materia bizigabetik sor daiteke Lur planetaren dauden baldintzapean b ... Lurraren baldintzak zeintzuk diren arabera, bizia materia organikotik sor daitekeela c ... bizia materia inorganikotik sortu zela hasiera batean d ... lehen izaki biziduna eubionte dela 10 Sintesi abiotikotik bi teoria atera ziren, "zopa primitiboa" eta "tximinia hidrotermalak". ZOPA PRIMITIBOA ZER DEN JAKITEKO, HAUTATU AUKERAK ORDENEAN a 1. Materia organiko sinplea sintetizatu zen atmosferako gasen kontura (atmosfera primitiboa C⁴H¹⁰, ur lurrunez eta NH³-z osatua zegoen), ingurune erreduzitzailean (0²-rik gabe) eta energia handiarekin (termiko eta elektrikoa). b 2. Materia organiko hori itsaso bero eta ez oso sakonetan metatu zen, eta zopa primitiboa eratu zen. c 3. Zopa primitiboan erreakzio kimikoek jarraitu zuten eta makromolekula gero eta konplexuagoak sortu ziren. d 4. Ingurune horretan sortu ziren lehenengo zelula mintzak, eta koazerbatu mikrosferak (ez dira izaki bizidunak, metabolismorik ez baitute) inguratu zituzten. e 5. Koazerbatu barruan, autoerreplikatzeko eta erreakzio kimikoak katalizatzeko gai ziren lehen molekulak agertu ziren: seguru asko RNA. Horixe izan zen abiapuntua, metabolismo hasiberri bat garatu eta EUBIONTE izeneko lehenengo zelula agertzeko. f 6. Zelula hori prokariotoa eta anaerobioa zen. 11 TXIMINIA HIDROTERMALen teoria: zer da? Definizioa osatzeko bi esaldi aukeratu. Aukeratu erantzun bat edo gehiago a Tximinia hidrotermal horietatik gas erreduzitzaileak isurtzen direla dio eta lehen eubiontea agertzeko eta garatzeko ingurune egokia eskaintzen dute. b Biziaren jatorria ozeano barruan dauden geiserretan kokatzen du. c biziaren jatorria dortsal ozeanikoetako tximinia hidrotermaletan kokatzen du. d Tximinia horietan tenperatura oso altua, giro oxigenogaitza eta ingurune ireki eta librea dagoenez, eubionteak eboluzionatzeko inguru paregabea eskaintzen da. 12 Nork diseinatu zuen esperimentu hau eta bi teorietako zeini egiten dio erreferentzia? Erabaki bi erantzun: Aukeratu erantzun bat edo gehiago a Miller eta Urey estatubatuar kimikariak b Tximinia hidrotermalak c Lynn eta Stanley Margulis kimikari eta biologo bikotea d Zopa primitiboa 13 Zer demostratu zen esperimentu honi esker? a Posiblea dela eubiontea berriz ere agertzea b Posiblea dela materia inorganikotik bizia agertzea c Lehen zelula materia organikotik agertu zela Azalpena 5 Kaixo! Zihurrenik ez duzu galdera hau ondo erantzun, ez kezkatu! Zure erantzuna egokia izan daiteke, honelako zerbait idatzi baduzu: Redik esperimentu bat diseinatu zuen (hiru flasko harago gordinarekin: flasko bat zabalik, flasko bat itxita, flasko bat bat gasaz eztalia) eta frogatu zuen intsektuak ez direla berz sortzen, erreproduzitzen direla baizik. 10 Materia organiko sinplea sintetizatu zen atmosferako gasen kontura (atmosfera primitiboa C⁴H¹⁰, ur lurrunez eta NH³-z osatua zegoen), ingurune erreduzitzailean (0²-rik gabe) eta energia handiarekin (termiko eta elektrikoa). Materia organiko hori itsaso bero eta ez oso sakonetan metatu zen, eta zopa primitiboa eratu zen. Zopa primitiboan erreakzio kimikoek jarraitu zuten eta makromolekula gero eta konplexuagoak sortu ziren. Ingurune horretan sortu ziren lehenengo zelula mintzak, eta koazerbatu mikrosferak (ez dira izaki bizidunak, metabolismorik ez baitute) inguratu zituzten. Koazerbatu barruan, autoerreplikatzeko eta erreakzio kimikoak katalizatzeko gai ziren lehen molekulak agertu ziren: seguru asko RNA. Horixe izan zen abiapuntua, metabolismo hasiberri bat garatu eta EUBIONTE izeneko lehenengo zelula agertzeko. Zelula hori prokariotoa eta anaerobioa zen.
Crear