Ardatza hirietatik landa eremura eramanez, ekonomian ere aldaketak etorri ziren.
Feudoa sistemaren oinarria da: lurrak dirua eta pribilegioak ematen ditu
Basailutza itunaren bitartez harremanak eta eginbeharrak finkatzen dira: bi zatiek badakite oso ondo zein den bakoitzaren eginbeharra.
Kristautasunarekin esklabuen figura desagertu zen, baina nekazariak lurrari lotu zituzten, joputza sortuz.
Gizarte osoan ematen diren itunak dira: erregea jaunarekin: jaunak jopuekin.
Krisialdiarekin hiriak hustu ziren populazioa landa eremuan biltzem, horrela, vilaeak garatu ziren .
Lur mota desberdinak zeuden: erreserba jaunarenak ziren eta mantsoa jopuena.
Inperioaren banaketa eman zen: Mendebaldea eta Ekialdea lehenego aldiz banatu ziren.
Bere ondarea da guretzat garrantzitsua: kultura klasikoaren jarraipena eman zen
Erregeen boterea ahula zen: lurra banatzen, boterea ere banatzen zuten
Honek ez du kentzen horrelako botererik ez zutenik: sistemaren gailurra ziren: boterea beraiengan hasten baitzen.
Musulmanen eskuetan erori zenean, kultura klasiko hori guztia Al-Andalusetik berriro bueltatu zen Europara.
XI. mendean emandako aldaketek hazkunde demografikoa ekarri zuten Europara.
Ekonomia nekazaritzan oinarrituta, laboreen sistemak benebiziko garrantzia du.
Hainbeste arazo zituenez, hau izan zen hartu zen erabakia; Erromaren apurketa eta beste Erroma berria hasi.
Bizantzio deitzen diogu Ekialdeko Erromatar inperioari: hemen jarraitu egin zuen Erromako ideia.
Jaunarentzat ere zenbait lan egin behar zuten jopuek feudoan bizitzeagatik.
Herri hauen buruzagi militarrak Erdi Aroko jaun feudalak izango dira.
Krisaldiaren beste elementu bat mugen gaineko herri barbaroen presioa izan zen: armadak lehentasuna hartu zuen eta poterea banatu zen
Jaiotzak markatzen zuen pertsona bakoitzaren tokia.
Talde bakoitzak bere eginbeharra du: gerlariak, otoitz egitea eta lurra lantzea.
Erdi Aroko gizartearen ezaugarria ESTAMENTUKA banatzen dela da
Oso teknifikazio eskasa, gizakien indarran oinarritzen zen jarduna; lugorriaren zaita oso handia izanik, etekin gutxiko jarduna zen.